افزایش ایمنی پرواز، یکی از دغدغه های اصلی افرادیست که اغلب در خطوط هوایی تردد می کنند. تا به امروز حدود 100 سال است که از آغاز صنعت حمل و نقل هوایی میگذرد و مسافران بی شماری با هواپیما از طریق خطوط هوایی جا به جا می شوند. در حال حاضر این صنعت جزو امن ترین روش های حمل و نقل در دنیا محسوب می شود.

تاریخچه ایمنی پرواز

طی سال های 1926 و 1927 که هواپیماهای مسافربری به تازگی تبدیل به راهی برای جابجایی انسان شده بودند، در مجموع 24 سانحه هوایی رخ داده بود. این رقم در سال 1929 به 51 مورد رسید که در جریان آن حدود 61 نفر جان خود را از دست دادند.

امروزه با گذشت نزدیک به 80 سال، وقوع سوانح هوایی به طرز چشمگیری کاهش یافت. اما هنوزه بسیاری از افراد به دلیل وقوع سوانح هوایی ترس از پرواز دارند و اکثر مواقع به دنبال روش های جایگزین برای سفرهستند.

سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد نفر در دنیا از طریق سامانه حمل و نقل هوایی جابجا می شوند. در سال های اخیر به طور میانگین حدود ۳۰ هزار نفر در پروازهایی حضور داشتند، که به نحوی در هنگام پرواز یا در زمان نشست و برخاست هواپیما دچار سانحه شده اند.

ممکن است خوشامدگویی مهمانداران و آموزش ها و توصیه های ایمنی شان، پس از چند پرواز تکراری به نظر بیاید. اما تمام این توصیه ها پشتوانه علمی داشته و صنعت هوانوردی برای گنجاندن همین چند خط توصیه در متن صحبت های خدمه پرواز، تجربه های تلخ و سنگینی را پشت سر گذاشته است. در این مقاله به بررسی نکات ساده و تکراری ایمنی پرواز می پردازیم که در عین پیش‌ پاافتادگی، ممکن است برای اکثر افراد مشکل ایجاد کرده باشد.

نکات ایمنی پرواز

پرواز یکی از ایمن ترین روش های حمل و نقل است، با این حال افراد باید تدابیر امنیتی و ایمنی پرواز را در طی سفر رعایت کند. برای تضمین امنیت مسافران، شرکت های هوایی و مسافرانی که با این ایرلاین ها سفر می کنند، در معرض محدودیت هایی قرار می گیرند. بنابراین برای داشتن یک سفر عالی، بهتر است نکاتی که در ادامه شرح می دهیم را مد نظر قرار دهید:

ایجاد آمادگی برای سفر

آمادگی برای پرواز شامل اطمینان از این موضوع است که شما تمام مدارک کاغذی از قبیل پاسپورت و بلیط را به همراه دارید و همچنین از ساعت حضور در فرودگاه برای عبور از گیت های امنیتی اطلاع کامل دارید. اکثر شرکت های هوایی تمام اطلاعات لازم پرواز و همچنین محدودیت های پروازی را در وبسایت خود در اختیار مسافران قرار می دهند.

محدودیت های پرواز

محدودیت های ایمنی پرواز از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. برای نمونه در آمریکا و پس از حملات 11 سپتامبر حمل برخی اقلام خاص در چمدان های مسافران ممنوع اعلام شده است. اما در کل حمل اشیائی از قبیل صلاح سرد و گرم، بطری  و اجسام شیشه ای، اسباب بازی های خطرناک و… در اکثر کشورهای جهان ممنوع می باشد.

امنیت در سفر هوایی

سفر هوایی در کل ایمن است، اما لازم است تدابیری را هم به کار بست تا ایمنی پرواز بیشتر شود. بنابراین باید در هنگام بررسی اطلاعات ایمنی هواپیما توسط مهمانداران خیلی خوب به آن ها گوش فرا دهید. برای نمونه به موارد زیر توجه نمائید:

• اگر پرواز شما بر فراز آب ها بود، از مکان دقیق جلیقه نجات اطمینان حاصل کنید.
• همیشه به دستورالعمل های خدمه کابین به ویژه در مواقع اضطراری عمل نمائید.
• بستن کمربند ایمنی پرواز در زمان نشست و برخاست هواپیما و همچنین در طی پرواز الزامی است.

همه چیز درباره کمربندهای ایمنی کار در ارتفاع

• برای کسب اطلاعات ایمنی پرواز، کارتی که در جیب جلوی هر صندلی وجود دارد را مطالعه نمائید.
• به توضیحات ایمنی مهماندار در ابتدای پرواز گوش فرا دهید.
• درب های خروج اضطراری هواپیما را بیابید.
• اگر ترس از ارتفاع دارید، به هیچ عنوان کنار پنجره نشینید.
• در هنگام بحران حتما از ماسک اکسیژن استفاده نمائید.
• تا توقف کامل و باز شدن درب هواپیما، روی صندلی خود بشینید.

فناوری و حقایق علمی ایمنی پرواز

آماری که در سال 2001 توسط اداره حمل و نقل داخلی آمریکا منتشر شد، حاکی از آن  است که حتی اگر آن قدر بدشانس باشید که در یک سانحه هوایی درگیر شوید، شانس نجات یافتن شما حدود 95 درصد خواهد بود. با این حال برای مسافران مضطرب این اعداد نمی تواند تسکین دهنده باشند. چرا که حتی تکان های هواپیما هم سبب ایجاد ترس و وحشت در آن ها خواهد شد.

اما آگاه باشید که تنها شانس نمی تواند ضامن جان شما در یک سانحه هوایی شود، بلکه وجود فناوری های مدرن در هواپیماها، به ایمنی پرواز بیشتر کمک میکند. فناوری هایی از قبیل:

روکش صندلی ضد آتش

در اوایل دهه 80 میلادی سازمان هوانوردی فدرال از ناسا خواست تا تعیین کند که کدام نوع از مواد روکش های صندلی ها در صورت آتش سوزی در کابین، در مقابل آتش مقاومت بیشتری خواهد داشت. امروز تولیدکنندگان هواپیما پس از گذراندن تست های ویژه برای ساخت روکش های صندلی، پارچه های پیشرفته ضد آتش را دور روکش های صندلی ها می پیچند، که به عنوان یک لایه محافظتی عمل می کند. امروزه شرکت صنایع Aero foam با استفاده از الیاف مخصوصی، یک فیبر مصنوعی مقاوم در برابر حرارت به نام کِولار تولید می کند.

طراحی پنجره هواپیما

برای افزایش ایمنی پرواز و سلامت مسافران، پنجره هواپیما به شکل بیضی طراحی و ساخته می شود. اما این شکل طراحی از ابتدای ایجاد صنعت حمل و نقل هوایی وجود نداشته و تقریبا تا سال ۱۹۵۰ میلادی پنجره هواپیماها را مربعی یا مستطیل شکل می ساختند.

پس از بررسی های بسیار متوجه شدند که یکی از علل عمده سقوط هواپیماها همین چهارگوش بودن شیشه ی پنجره ها می باشد. چهارگوش بودن شیشه ها سبب آسیب پذیری بیشتر و ترک خوردن هواپیما در برابر فشار هواست. پس تنها راه حل این بود که گوشه های پنجره ها را به جای زاویه تیز، به صورت گرد و بیضی بسازند. منحنی کردن گوشه های پنجره‌ هواپیما و بیضی شکل ساختن آن ها باعث می شود فشار وارد شده بر پنجره ها به اطراف پخش شود و هیچ فشار متمرکزی روی پنجره ها نباشد که باعث ترک خوردن شیشه ها شود.

سوراخ کوچک پنجره هواپیما

این سوراخ های کوچک به منظور حفظ فشار در داخل کابین هواپیما تعبیه شده اند. پنجره های هواپیما را از سه پنل از جنس آکریلیک ساختند. پنل اول وظیفه جلوگیری از نفوذ اجسام خارجی به داخل هواپیما و همچنین حفظ فشار داخل کابین را بر عهده دارد. بعید به نظر میرسد که پنل اول صدمه ای ببیند، اما باز هم جهت احتیاط پنل دوم نقش سوپاپ اطمینان را در صورت آسیب به پنل اول ایفا می کند.

سوراخ های کوچکی که بر روی شیشه داخلی پنجره هواپیما قرار دارد را برای تنظیم فشار هوا تعبیه کردند. تا پنل میانی پنجره سالم باقی بماند و در صورت شکستن پنل بیرونی بتواند فشار هوای داخل را کنترل کند.

غذای بدمزه هواپیما

طعم بد غذایی که در هواپیما سرو می شود، همیشه خاطره سفر با هواپیما را از خراب می کند. جالب است بدانید مقصر اصلی در بدمزگی غذا خود هواپیماست. نه غذایی که سرو شده است. در این زمینه حدود ۲ سال پیش دانشگاه کورنل (Cornel University)، تحقیقات جالبی انجام داد. در این تحقیقات مشخص شد که فضای داخل هواپیما خشک است و رطوبت کمی دارد و باعث تغییر طعم خوراکی ها و نوشیدنی ها می شود، در نتیجه شیرینی موادغذایی کمتر می شود و مزه شور غذاها بیشتر حس می شود. بر اساس تحقیقی که در سال 2010 از جانب موسسه آلمانی فرانهافر (Fraunhofer)، صورت گرفته، تشخیص طعم شیرینی و شوری در هواپیما حدود 30% دشوارتر است.

حسگر کوه (Mountain Sensor)

در میان سوانح هوایی حوادثی وجود دارند که از آن ها با عنوان “پروازهای تحت کنترل زمین” تعبیر می شود. در این نوع حوادث هواپیما به صورت اتفاقی با یک چشم انداز اعم از کوه، اقیانوس یا زمین برخورد می کند.

برای نمونه بوئینگ در سال 1999 گزارشی را منتشر کرد، مبنی بر این که بیش از 9 هزار نفر تا به حال در این گونه حوادث جان خود را از دست دادند. این گزارش نشان می دهد که این حوادث از زمان شروع به کار پروازهای مسافری، اکثراً ناشی از دید بد بوده است.

در حال حاضر ابزارهای پیشرفته ای، زاویه، سرعت و ارتفاع هواپیما را با پرچم های قرمز ویژه ای مانند خطر نزدیکی به زمین یا کوه یا پایین آمدن بیش از حد هواپیما مورد نظارت قرار داده و از طریق مخابره های صوتی و تصویری به خلبان هشدار می دهند.

ابزار نظارت بر خستگی خلبان

انجمن خلبان های بریتیش ایرویز در سال 2013 پیمایشی را با حضور 500 خلبان به جهت بررسی ایمنی پرواز انجام داد. که بر مبنای آن 56% از خلبانان در هنگام خلبانی خوابیده اند. 29% دیگر از آن ها نیز پس از بیداری از خواب همکار خود را در حال خواب دیدند.

در حقیقت اشتباهات خلبانی و ارتباطات ضعیف اغلب یکی از عوامل مهم در سوانح هوایی به شمار می روند. در این میان خستگی خلبان ها یک دلیل شایع است. به طور کلی خستگی به وضعیتی فیزیولوژیکی اشاره دارد که در آن عملکرد فیزیکی یا ذهنی فرد به خاطر کمبود خواب یا بیداری بیش از حد و حجم کار زیاد کاهش می یابد.

از همین رو طراحی نرم افزار برای بیدار و هوشیار نگه داشتن خلبان ها به شدت در حال گسترش است. برای نمونه نرم افزاری تحت عنوان مدل هشدار دهنده بوئینگ طراحی شد، که زنگ هشدار آن در صورتی به صدا در می آید که تشخیص بدهد با گذشت زمان مشخصی، کنترل های هواپیما بلا استفاده مانده است.

آسیاب های بادی تولید کننده برق

در موارد کمیابی که یک هواپیما در میانه پرواز تمام نیروی خود را از دست می دهد، بسیاری از هواپیماهای مدرن امروزی مجهز به یک پروانه کوچک اند، که نیروی خود را از بال یا بدنه تأمین می کند. این دستگاه کوچک که Ram Air Turbine نام دارد، به صورت یک آسیاب بادی عمل می کند و از جریان هوا برای چرخاندن پروانه استفاده میکند. این دستگاه برق کافی را جهت کنترل سیستم های برق فرود هواپیما و ایمنی پرواز تولید می کند.

سخن پایانی

با اطلاعات ایمنی کافی و برنامه ریزی مناسب، میتوانید پرواز بسیار امن و بدون دغدغه ای با هواپیما داشته باشید. اگرچه بسیاری پرواز با هواپیما را یکی از استرس زا ترین راه های سفر می دانند. اما به کارگیری اطلاعاتی که در این مقاله ذکر شد، می تواند تا حدودی مفید باشد.

در آخر اگر شما هم به صنعت هوانوردی علاقه دارید و نکته های جالبی را درباره ایمنی در پرواز می دانید. آن را با ما و سایر کاربران در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.